حسن و دل
«دستور عشاق» یا «قصه شاهزاده حُسن و شاهزاده دل»حسن و دل
«دستور عشاق» یا «قصه شاهزاده حُسن و شاهزاده دل»واژگان دشوار داستان «حسن و دل» سیبک نیشابوری
آنک | : | کلمه‌ای است برای اشاره به دور (مقابل اینک) |
اثنا | : | حین و هنگام، موقع |
ادویه | : | داروها |
از قضا | : | اتفاقا، تصادفی |
اغیار | : | بیگانگان |
افواه | : | دهان‌ها |
اقصا | : | دورتر، دورترین |
القصه | : | الحاصل، نتیجه این‌که ... |
بدانک | : | بی‌انباز |
پُردستان | : | نغمه‌خوان |
تاویل | : | شرح دادن و تفسیر سخن به گونهای غیر از آن‌چه از ظاهر آن دریافت می‌شود |
تراکیب | : | ترکیب‌ها و امتزاج‌ها. (جمع ترکیب، ترکیبات) |
تشویش | : | اضطراب، پریشانی، فتنه و آشوب، به هم خوردگی اوضاع |
تفحص | : | جستجو، تحقیق و بررسی کردن |
تمثیل | : | استفاده از مثال و داستان رمزگونه برای بیان مطلب و یا رسیدن به هدف محتوایی خاص |
جرّار | : | کُشنده، بسیار کشنده |
جزع یمانی | : | مهره‌ی یمانی (نوعی سنگ از یمن و حبشه) که به رنگ سفید و سیاه است و گاه آن را به چشم (دیده‌ی آدمی) تشبیه کرده‌اند. |
جوق | : | گروه، دسته، جماعت |
جنان | : | قلب، باطن، ضمیر |
چین | : | پیچ و تاب و حلقه‌های زلف |
حاجب | دربان، پرده‌دار. (اصطلاحا؛ ابرو ی آدمی را نیز گویند) | |
حَب | : | دانه (با اندازه‌ی یک جو یا نخود) |
حُسن | : | خوبی، خوشی، نیکویی |
خاتم | : | انگشتر، هر چیز خاتم‌کاری شده (صنایع دستی، نقوش و طرح‌های تزیینی که از کنار هم قرار دادن تکه‌های عاج، استخوان، فلز و سنگ‌های رنگین بر روی چوب ساخته می‌شوند) |
خازن | : | نگهبان، محافظ |
خزینه | : | خزانه، جایی که در آن اشیاء ارزشمند را نگهداری می‌کنند |
خط | : | هر بخش از چهره یا پوست انسان که به شکل باریک قابل دیدن یا تصور است و بخشی را از بخش دیگر متمایز می‌کند: خط لب، خط ابرو، خط چشم، خط نیمرخ |
خفیه | : | پنهان، پنهانی، مخفی، مخفیانه |
داعیه | : | اشتیاق و آرزوی به دست آوردن چیزی، انگیزه |
دِماغ | : | مغز (ذهن و خاطر)، بینی (دَماغ) |
ذقن | : | چانه |
ذمت | : | امان، زنهار |
ریاحین | : | گیاهان خوش‌بو |
زرق | : | فریب‌کاری، حیله‌گری، تزویر، شعبده‌بازی |
زنگی | : | سیاه‌پوست، سیاه |
سگسار | : | سگ‌مانند (مثل سگ؛ یعنی بد و پلید) |
شمایل | : | شکل و صورت، خوی‌ها و خصلت‌های نیکو و پسندیده |
صباح | : | بامداد، صبح |
صبوحی کردن | : | شراب خوردن هنگام صبح |
صدر پادشاهی | : | مقام و جای‌گاه پادشاهی |
صدر خازن | : | خزانه‌دار، رییس خزانه |
طوی | : | ضیافت، مهمانی، (به ویژه) جشن عروسی |
ظفر | : | پیروزی |
عافیت | : | تندرستی، آسودگی و آرامش |
عتاب | : | سرزنش، ملامت، عصبانیت نسبت به کسی و پرخاش به او، تندی |
عزیمت | : | عازم شدن، رفتن، حرکت کردن برای رفتن به جایی |
عقبه | : | گردنه، هرگونه مشکل و واقعه یا مرحله‌ی سخت و طاقت‌فرسا |
عون | : | کمک، یاری‌گری، پشتیبانی |
غمزه | : | حرکات چشم و ابرو یا لب برای برانگیختن توجه دیگری، اشاره‌ی دلپذیر |
فتّان | : | بسیار زیبا و دلفریب، آشوب‌گر، فتنه‌انگیز |
فم | : | دهان |
فی‌الحال | : | هم اکنون، به زودی، در دَم |
قاف | : | نگاه کنید به «کوه قاف» |
قفا | : | پشت، پشت سر |
قلندر | : | صوفی، درویش. (با وضعیت ظاهری آشفته) |
کاینات | : | جهان، همه موجودات جهان |
کران | : | کنار |
کوه قاف | : | نام کوهی افسانه‌ای که گمان می‌کرده‌اند دورتادور زمین را فراگرفته است و سیمرغ، مرغ افسانه‌ای، در آن زندگی می‌کند. و نیز، نماد دوری و جای‌گاه درودست و ناشناخته، است |
کید | : | حیله‌ورزی، مکر |
لعل | : | نوعی سنگ قیمتی سرخ‌رنگ. (در اینجا منظور «لب» است) |
مجاهدت | : | تلاش و کوشش در راه رسیدن به هدف، مبارزه، جنگ و نبرد در راه دین و عقیده |
معزول | : | از کار بر کنار شده، عزل شده، بی‌نصیب، محروم |
مکتوب | : | نوشتار، نامه |
وصلت | : | ازدواج، پیوند زناشویی، دل‌بستگی و پیوند |
مارپایان | : | ؟ |
مبدع | : | آفریننده، خالق |
متالف | : | با هم الفت گرفته، با هم جور شده. (؟) |
متردد | : | دارای شک و تردید، دو دل |
مخاوف | : | جاهای ترسناک |
مدغم | : | به هم پیوسته، درهم رفته |
مزاج | : | طینت، سرشت. (بر مزاج کسی غالب آمدن یا شدن: بر طبع او غلبه کردن) |
مُسخّر | : | مطیع، فرمانبردار |
مصاف | : | جنگ، کارزار |
مفارقت | : | جدایی، دوری، فراق |
مقهور | : | مغلوب، شکست‌خورده |
مکروهات | : | بلاها و آفت‌ها |
ملازمت | : | به طور پیوسته در کنار و همراه کسی بودن، ملازم (همراه) کسی بودن |
ملالت | : | رنجش و آزردگی روحی، اندوه و دلتنگی، ملال |
ملول | : | دلتنگ، غمگین، به ستوه آمده |
منبت | : | منشاء، محل رویش گیاه |
منزهات | : | گردش‌گاه‌ها |
مهجور | : | دور افتاده، دور، رها شده |
مهمل گذاشتن | : | توجه نکردن به چیزی، اهمیت ندادن به چیزی |
مهیب | : | ترسناک، خوفناک |
موضع | : | جای‌گاه، مکان، جا |
ناموس | : | آبرو، عزت، شرف، محارم (جنبه‌ی دینی |
نظر | : | نگاه، دید، چشم، دیده |
وهم | : | تصور نادرست، خیال باطل |
هامون | : | صحرای بی‌آب و علف، هموار و مسطح و صاف |
هزیمت | : | شکست، گریز از دشمن به سبب شکست |
*******
پیوندهای سودمند:
معرفی سیبک نیشابوری و داستان حسن و دل
تحلیل داستان «حسن و دل» سیبک نیشابوری
پشتیبان اطلاعات: ابرشهر
*******
Neyshabur Information Service
Neyshabur or Nishapur, The Phoenix of The East,
The Land of Philosophy, Mathematics, Mysticism, Poem, Pottery, Turquoise, Rhubarb and
BorzinMehr FireTemple
